Sayfalarda Bursa’da spor ve Bursaspor

Ne demişler ; “söz uçar, yazı kalır”. Şüphesiz ki ehil ellerde harmanlanmış her eser, geçmişten bu günlere ulaşan her yazı, bugünü daha kolay anlamamızı ve yarınları daha doğru şekillendirmemizi sağlar.

Bursa’da spor ve Bursaspor üzerine yazılı belgeler konulu araştırmamıza başladığımızda elimizde onlarca materyal yoktu. Yine her ne kadar araştırsakta sonuç değişmedi; zira bu konuda çalışmalar oldukça kısıtlı. Ama ne mutludur ki ulaştığımız az ama öz eserler öyle değerli isimlerce bize taşınmış ki nicelik değil ama nitelikleriyle bizleri fazlasıyla tatmin eden çalışmalar var elimizde. Bu derlemeyi yaparken yıllar önce okuduğumuz kitapları bir kez daha gözden geçirdik, altyapımıza şekil veren üstatların değerli verilerini hafızalarımızda bir kez daha güncelleme imkanı bulduk.  Umuyoruz ki, bu çalışma yeni nesilden kardeşlerimize “edinilmesi gerekli kitaplar” anlamında yön verici olur. Yine inşallah bu vesileyle anılan çalışmalar meraklılarını harekete geçirir, kaynaklar tozlu raflardan kurtulup yine meraklı okurlarla buluşur.

Eldeki kitap ve kaynaklarda Bursa’mızda spor hayatının Osmanlı dönemine dayanan tarihi, kentin yerel güzelliklerinin ve ayrıcalıklarının doğal sonucu Bursalı’larca ilgi gören spor dalları ve tabiki Bursa’da futbola hayat veren temel taşlar ve yegane sevdamız Bursasporumuz irdeleniyor.

    “HEY GİDİ GÜNLER HEY”

Enver Ayhan ve Aykan Uzoğuz ikilisinin hazırlayıp yayınladığı “Hey gidi Günler Hey” isimli kitap özellikle Bursaspor öncesi futbol gelişmelerine ışık tutması açısından değerlidir ve sonraki yıllarda Bursaspor’un kuruluşuna dair hazırlanacak çalışmalara da kaynak teşkil etmesiyle ayrı bir önem taşır. Bursa’da futbol, Bursaspor ve ünlü futbolcularla görüşmeleri anlatan kitabın baskı yeri ve basım tarihi yazmamakla beraber, 1977’den önce olduğu bilinmektedir.

FUTBOL ve BEN  ; MESUT ŞEN

Bir dönem Bursa’da yeni doğan çocuklara Mesut ismi konulmasına vesile olan, Bursaspor’un efsane futbolcusu Mesut Şen’in kendi adını verdiği kitabıdır. Rakip oyuncularca durdurulamayan Şen, tek başına maç almasıyla, Türkiye tarihinin 2. Lig’den Milli takıma giden ilk profesyonel oyuncusu ünvanıyla, futbolunu izlemek için içeride dışarıda insanları statlara koşturmasıyla şüphesiz ki, Bursa tarihinin önemli isimlerindendir. Mesut Şen kitabında samimi bir üslupla futbol hayatını, Bursaspor’a gelişi ve yükselişini, Ordu Milli Takım maceralarını, 1971 senesinde Bursa’da oynanan ilk 1.Lig maçında Galatasaray filelerini havalandırmasından tutun daha nice gollerini, çalımlarını anlatmış bu çalışmasında.

Şen, bu kitaba hayat verme gerekçesini şöyle ifade etmiş; “bu kitabı çıkartırken gençlere futbolu sevdirmek, kendinden sonraki sporculara girişimlerde bulunmaları için cesaret vermek, bir nebze olsun eski günleri hatırlamak için bu kitabı yazma görevini üstlendim.”

Kitabın giriş bölümünde Mesut Şen hakkında görüşlerini yazan Süleyman Kurtçu, Aykan Uzoğuz, Hasan bora, Sinan Bür, Mustafa Tunçakır gibi isimler de kitaba ayrıca renk katmış.

Kitapta basım yeri ve tarihi yazmamaktadır. Ancak 1982 ile 1990 yılları arasında hazırlanıp yayınlandığı tahmin edilmektedir.

     BURSASPOR SEN ÇOK YAŞA!

İsmail Kemankaş  ve Binay Kazan tarafından hazırlanan kitap o tarihe kadar Bursaspor’un kronolojik düzenlemesinin kaleme alındığı ilk eser. Hazırlayanların emek ve araştırmaları ile geçmişten geleceğe Bursaspor köprüsü kurulmuş. 28 yıllık Bursaspor tarihinin tarih sırasına göre bilgilerine ulaşılabilen bu kitapta ayrıca Bursaspor’un unutulmayan golleri, Bursaspor’un millileri ve Avrupa’daki Bursaspor’a dair tüm ayrıntıları bulmak mümkün.

Geçmişe ışık tutacak bu önemli araştırma eserinin giriş bölümünde Sayın Kemankaş, şu önemli noktaya dikkat çekiyor ve bir nevi bu çalışma ile ulaşmak istediği hedefi gösteriyor;

“Yabancı görüntülere tutsak şehir insanı belki de geçmişini bilmemenin gerçeği ile spor olaylarına büyük takım gözlükleri ile bakmayı doğal sayıyor…”

     BURSASPOR DERGİSİ

Bursaspor Kulübü Derneğinin resmi yayınıdır. İlk sayısı Mart 2005’te taraftarlarla buluşmuştur. O yıllarda maddi açıdan her zaman ayrıcalığa sahip 3 İstanbul takımı kulüplerinin taraftarlarının görebildiği kulüp dergileri döneminde aynı kaliteyle Bursalılar’a sunulan bu dergi diğer Anadolu kulüpleri taraftarlarınca da imrenilerek takip edilmiştir.

Dergide, Bursaspor’un futbolcuları, teknik heyeti, yöneticileriyle röportajlar, süper lig karşılaşmalarından istatistikler, fotoğraflar ayrıca Bursaspor’la ilgili tüm haberler yer almaktadır. Dergi yıllardır istikrarını bozmaksızın taraftara ulaşmaktadır.

     BURSA’DA FUTBOL ZAMANI

Bursa Futbol Tarihi Platformu’nun hazırladığı “Futbol tarihi sergisi” bir ruhu geri getirmişti.
“15 futbol dostu, onlarca vefakar albüm sahibinin emeği,  505 fotoğraf, 160 objeden oluşan bir futbol tarihini ortaya çıkmıştı. Sıra bu anlamlı yaşam belgelerini ölümsüzleştirmeye gelmişti. Çünkü söz uçardı, bunu belgelemek, geriye şekil ve yazı bırakmak gerekirdi. “ demiş İsmail Kemal KEMANKAŞ

Bu değerli eserin girişinde “Ahmet Hamdi Tanpınar, bu güzel kenti “Bursa’da zaman” dizeleri ile unutulmaz biçimde anlattı. Bu kitapla şehirde en fazla sevilen sporun öyküsü de “Bursa’da futbol zamanı” ismiyle ölümsüzleştirilmiş…” denilmekte.

Kitapta Bursa’ da futbolun Cumhuriyet dönemlerine dayanan tarihçesi mevcut. İçerikte yok yok. Üzerinde uzun süre çalışılarak seçilen Bursa’da futbola damga vuran 11 yıldızın hikayesi, Bursa’da futbol kupaları, onlarca nostaljik fotoğraf, formalar, rozetler akla gelen gelmeyen onlarca nostaljik materyali bulmanız mümkün bu kitapta. Bursa hakemleri ve Bursaspor taraftarı için de ayrı bir bölüm ayrılmış.

Bu muhteşem kaynakta 1970’lı yılların Çalıspor Bayan futbol takımının fotoğrafını görmenin şaşkınlığını üstünüzden atamadan, Mudanya’ya trenle maça giden taraftarların fotoğrafıyla ikinci bir şok yaşamanız mümkün.

     Osmanlıdan GÜNÜMÜZE BURSA’DA SPOR

Bursa bir “spor kentidir” sloganıyla başlayan bu kapsamlı çalışma, geniş yelpazesi, Bursa’da spor alanında var olan tüm branşlar hakkında yer alan dolu içeriğiyle kültürel mirasımızı geleceğe taşıyacak önemli çalışmalardan.

Kitap Bursa’da sporun gelişimini Osmanlı döneminden irdelemeye başlamış. Bursa’da spor dalları, spor tesisleri, kulüpler, spor temalı dernekler, spor denilince akla gelen her konu nostaljik ve çok özel fotoğraflarla desteklenmiş şekliyle okuyucuya sunulmuş.

Atıcılık, atletizm, basketbol, bisiklet, boks, dağcılık, güreş, kayak, teniz, futbol, voleybol ve yüzme Bursa’da yapılmış sporun her dalında inceleme mevcut.

Yazılı içeriği destekleyen, kitabın büyük çoğunluğunu kaplayan nostaljik fotoğraflar okuyucuya ayrı bir keyif veriyor.

     1900’LERDEN GÜNÜMÜZE BURSA KÜLTÜRÜNDE FUTBOL

Bursa`nın futbolla tanışıp bugüne kadar gösterdiği gelişimi konu alan “1900`lerden günümüze Bursa Kültüründe Futbol”  adlı kitapta Bursa’nın ilk spor kulüplerini, teknik adamları, Bursaspor’un kuruluşuna dair 1963’lerden günümüze muhtelif fotoğraf ve kaynakları bulmak mümkün.  Yazar Mustafa Doğru kitabını özetlerken , “Bursa kültüründe futbol ön plandadır, şehirde hayat adeta futbolla şekilleniyor.  Başarı ve başarısızlık öğrencisinden işçisine kadar herkeste derinlemesine yaşanıyor. Ben de bu yoldan çıkarak Bursa kültüründe futbolu anlatmaya çalıştım” ifadelerini kullanmış.

    ŞARKILARIN ÇAĞRIDIĞI ŞAMPİYON BURSASPOR

Futbolumuza akademik bakışı merak edenler için Bursa’mızın önemli değerlerinden Eğitim sosyoloğu Prof. Dr. İsmail Doğan’ın kitabı…

Doğan kitabın amacını şöyle özetlemiş; “Bursaspor özelinden hareketle Türk futbolundaki İstanbul odaklı futbol algısının pratikte açtığı sorunlarla, Anadolu takımları olarak tabir edilen futbolumuzun, İstanbul dışındaki tarafları ve taraftarlarının sürece olan katkılarına ışık tutmaktadır.”

Kitapta tribün terörü ve futbolda şiddet farklı bir pencereden yorumlanmış. Doğan, alışılagelmişin dışında Anadolu’da zaman zaman ortaya çıkan şiddetin nedenini şöyle özetlemiş:

Özellikle Türkiye’de İstanbul odaklı bir futbol aristokrasisi, Türkiye süper ligindeki güç dengesinin, İstanbul dengesinin, İstanbul dışındaki kulüpler aleyhine işlemesinin başlıca nedeni olmuştur. Buna bağlı olarak Türkiye süper ligi ayrıcalıklar ve eşitsizlikler ligine dönüşmüştür. Bu durum şampiyonluğun da İstanbul dışına gidememesinin de önde gelen nedenleri arasındadır. Anadolu da zaman zaman ortaya çıkan futbol şiddetini biraz da bu noktada aramak gerekir. Taraftarı oldukları takımın İstanbul barikatını aşamaması geniş taraftar kitlelerinde süper lig ayrıcalıkları üreten iktidar çarkına karşı içten içe derin bir husumetin mayalanmasına neden olmaktadır.

Kitap, bu ve benzeri birçok farklı ve özgün yorumu içinde barındırmaktadır… Ve her Bursalı’nın arşivinde bulunması gerekli bir eserdir…

     ŞEHİDİN EMANETİ – BURSANKARA

İmrenilen kardeşlik ‘Şehidin Emaneti’ kitabıyla okurlara ulaştı..

BursAnkara kardeşliği, tüm asaleti ve temizliğiyle nesillerden nesile aktarıladursun, Mart 2010’da Bülent Sabırlı’nın kaleme aldığı ve “Şehidin Emaneti” adı verilen kitapla BursAnkara ve onu yaratan hikaye yazılı bir kaynakla da ölümsüzleştirilmiş.

Kitapta yer alan 1910 Ankaragüçlüler Derneği Başkanı Hakan TOKA’nın şu sözleri kitabı özetliyor: ‘Bursa-Ankara yakınlaşması aslında Anadolu futbolunun uyanışı Türk futbol platformunun İstanbul takımları ve onun popülizm sevdalısı yöneticileri tarafından işgaline isyan itiraz bir başkaldırış olarakta algılanabilir…’

     BEŞİNCİ ŞAMPİYON

Bursaspor’un kuruluşu, Birinci Lig’e ilk çıkışı, Türkiye Kupası ve İntertoto zaferleri, küme düşme sınırında geçen yıllar, nihayet İkinci Lige düşüş. Ve diriliş… Uludağ Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Memet Zencirkıran, Türk futbol tarihini değiştiren Bursaspor’un şampiyonluk öyküsüyle birlikte, kuruluşundan bu yana Bursaspor’un tarihini ve tarihine tesir eden bütün önemli kişileri anlatıyor..

     EFSANE KAPTAN SEDAT (3) ÖZDEN

Bursa futbolunun sembol ismi Sedat Özden’in hayatı ilkokul yıllarından Milli Takım kaptanlığına ayrıntılarıyla ve fotoğraflarla okuyucuya taşınmış. Kitapta, Bursa’yı hiçbir şeye değişmeyen efsane kaptanın “Bu kent bana çok şeyler verdi. Bu şehre borcum var, benim ailemde eski Bursalıdır. Dolayısıyla ben bana emek vermiş insanların hakkını ödeyemem, çalışıp burada en üst seviyeye çıkayım istedim. Bursa buna layık. Doğduğumuz, doyduğumuz şehir burası. Ben bu şehirde futbolcu olarak iyi bir noktaya gelirsem benden sonra gelecek nesile de iyi örnek olurum. Bursa’da böyle bir futbolcu ağabeyimiz yetişmiş bu noktalara gelmiş, Milli Takım kaptanlığı yapmış, Bursaspor’a 8 sene kaptanlık yapmış bir ağabeyimiz de var diye düşünürler” şeklindeki birçok futbolcuya örnek olması gereken sözlerine de yer verilmiş.

FUTBOLUN ROMANTİK ÇOCUKLARI

Kitabına futbolu sevmek ile futbol adına düşünmenin daha kapsamlı bir beyin işlevi olduğuna inanan, futbolu önümüze konulandan daha farklı gören insanlara sunulmuştur ifadeleriyle başlayan Osman Aktaş 1987 Bursa doğumlu. Öncelikle kitabın sadece Bursa’da spor yahut Bursaspor temalı bir kitap olmadığını belirtmeliyiz. Kitapta her yönüyle futbol üzerine tespitler, küçük yaşlardan bu yana futbolun içinde olmanın yarattığı birikim ile samimi paylaşımlar ve özellikle endüstriyel futbol üzerine düşünceler mevcut. Taraflı tarafsız her okuyucunun ilgisine hitap eden bu başlıklar yanısıra kitapta Bursa’da Bursa spor medyasının yükselişi, Bursa şehri ve Bursaspor üzerine uzun değerlendirmelere ulaşmak mümkün. Aktaş kitabının son bölümünde uzun sayfalarda içini doldurduğu şu söylem ile kitabını noktalıyor;   -Düzen gerçekten düzen değilse futbolun muhalif çocukları olun…

HAZIRLAYAN : SUNGURTEKİN ÖZTAN – 2011